Queirello(-toujour-verdo)
Carex sempervirens
Cyperaceae
Àutri noum : Moutouso, Sagneto.
Noms en français : Laîche toujours verte, Laîche sempervirente.
Descripcioun :Queirello de mountagno mounte i'èi coumuno. I' agrado li relarg pulèu secous ounte ié fai de mato. Caup uno à dos (raramen fin qu'à 5) espigueto masclo e dos à cinq espigueto femello brunello pourtado, pèr li d'en bas, pèr de pecou. Lis utriculo fan de 4 à 6(7) mm emé un bè de 1,2 à 2(3) mm denta (fotò) Se recounèis peréu à si fueio un pau larjo, de 1,5 à 4(6) mm e plano. La subsp. que trachis au nostre, ié dison sempervirens.
Usanço :Couneissèn pas d'usanço particuliero pèr aquelo planto. Escriéure au site se n'en sabès mai.
Port : Erbo
Taio : 20 à 50(60) cm
Fueio : costo paralèlo
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Carex
Famiho : Cyperaceae
Ordre : Poales
Coulour de la flour :
Brunello
Petalo : ges
Ø (o loungour) enflourejado : 10 à 20 mm
Flourido : Printèms
- Estiéu
Sòu : Ca(Si)
Autour basso e auto :
Pancaro entresigna
Aparado : Noun
Liò : Tepiero seco
- Esboudèu
- Mountagno mejano
- Auto montagno
Estànci : Mountagnard à Aupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Carex sempervirens Vill., 1787
Genciano
Gentiana lutea
Gentianaceae
Àutri noum : Genciàna, Jansano, Sensano, Baselico.
Noms en français : Gentiane jaune, Grande Gentiane.
Descripcioun :La genciano es uno grando erbo que trachis dins li pasquié de mountagno. I'a pas pèr s'engana, pamens s'acampas sa racino, avisas-vous que siegue pas de varaire, Veratrum album forço empouisounanto ! La genciano a li fueio óupousado au contro dóu varaire que soun alterno.
Usanço :Es uno planto bèn couneigudo pèr èstre subretout vertuouso dins li proublèmo de digestioun. Sa racino s'emplego pèr adouba d'aigarden (coume la Suze). Se pòu bouta direitamen la racino dins de vin blanc pèr n'en faire d'aperitiéu o de digestiéu quouro sias "stoumaga". Pamens "lou vin de sensano es amar que te fa pua'n'ase pèr la chaminèio ! (in J.-L. Domenge, LMT op.cit. p. 59).
Port : Grando erbo
Taio : 80 à 150 cm
Fueio : óupousado
Tipe bioulougico : Emicriptoufite
Cicle bioulougico : Planto renadivo
Gènre : Gentiana
Famiho : Gentianaceae
Ordre : Gentianales
Coulour de la flour :
Jauno
Petalo : 5
Ø (o loungour) flour : 5 cm
Flourido :
Estiéu
Sòu : Ca
Autour basso e auto : 100 à 2200 m
Aparado : Noun
Juliet à setèmbre
Liò : Pasquié
- Prado umido
- Bos clar
Estànci : Mountagnard à Subaupen
Couroulougi : Ouroufito-Sud-Éuropenco
Ref. sc. : Gentiana lutea L., 1753